Praksis dergisinin “20 – Maddeci Feminizm” ve “52/53 – Feminist Politika ve Kadın Emeği” sayıları

Kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği ve özgürlük mücadelesinin en önemli yıldönümü olan 8 Mart vesilesiyle Praksis arşivinden her biri güncelliğini sürdüren, maddeci feminizm, feminist politika ve kadın emeği ana temalı üç ayrı sayımızı yeniden hatırlatmak isteriz.

Maddeci Feminizm ana temalı 20. Sayımızın Sunuş’undan kısa bir bölüm paylaşalım:

“İnsani özgürleşmenin hâlâ en vaatkâr siyaseti olarak kabul edebileceğimiz Marksizmin, kadınların kurtuluş mücadelesi ile ilişkisi hep tartışılagelmiştir. Açıkça ortaya koymak gerekir ki, uzunca bir süre, Marksizm, feminizmi devrimci yoldan burjuva, liberal bir sapma olarak değerlendirirken feminizm de, Marksizmi soyutlamalar ve genellemelerden ibaret dışlayıcı, askıcı bir “büyük anlatı” addederek mahkûm etti. Kuşkusuz ikisi arasındaki mesafeyi azaltmak ya da popüler bir deyişle “mutsuz evliliği” düzlüğe çıkarmak yolunda Marksist, sosyalist ve maddeci feministlerin katkılarıyla önemli yollar alındı. Ancak Marksist ve feminist düşünce ve siyasal pratik arasındaki gerilim hâlâ aşılabilmiş değildir.” Yakın zamanda kaybettiğimiz, yayın kurulu üyemiz, arkadaşımız, yoldaşımız sevgili Sevilay’ın taslak halindeki çalışmasından yaptığımız bu alıntının devamında Sevilay çalışmasının amacına işaret ederken, “bu gerilimi aşmayı arzu eden bir kavrayışın güzergahı üzerinde düşünmek ve Marksizm ve feminizm arasındaki sentez çabalarını yeniden gündemleştirmek”ten bahsetmektedir. Bu sayının amacını daha iyi dile getirecek başka bir ifade aramak anlamsız bir iş olacaktır.”

Maddeci Feminizm sayısının ana temayla ilgili makaleleri şöyle:

Bu Sayıda

Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve Cinsiyetin Toplumsal ilişkileri – Dantele Kergoat

Türkiye’de Sosyalist Feminizme Kaktüs’ten Bakmak – Hülya Osmanağaoğlu

Fransa’da Sosyalist Kadın Hareketinin Temelleri Ve Flora Tristan – Ateş Uslu

Toplumsal Yeniden Üretim ve Cinsiyetlendirilmiş Bir Politik Ekonominin İnşası – Isabella Bakker

Kadın Emeği Nasıl Değersizleşir? – Reyhan Atasü Topçuoğlu

Ataerkillik Ve Enformel Emek: Konfeksiyon Atölyelerinde Ücretsiz Aile İşçileri – Saniye Dedeoğlu

Tarihsel Süreçte Üretimde Kullanılan Teknoloji İle Ücretli Kadın Emeği İlişkisi – Ece Kocabıçak

Eşitlikçi Toplumlar Üzerine – Özgür Mutlu Ulus

Feminist Politika ve Kadın Emeği ana temalı 52. ve 53. Sayılarımız ardı ardına yayınladı.

52. Sayı Sunuş‘undan bir bölüm şöyle:

“Bu sayıda, feminist politikanın merkezine yerleştirdiğimiz ücretli ve ücretsiz kadın emeğini farklı boyutlarıyla ele alıp inceleyen yazılarla bir kez daha tartışmaya açıyoruz. Kadın emeği feminist politikanın merkezinde yer alıyor çünkü ataerkil sistemin başlıca yeniden üretim mekanizmalarından biri, kadınların hane içindeki emek süreci.

İnsanın üretiminden yeniden üretimine, insanın yeniden üretiminden emek gücünün yeniden üretimine uzanan bu emek etkinliği, toplumun yeniden üretimini sağlamakla kalmıyor, sermayenin yeniden üretiminin de başlıca dayanağını oluşturarak, kapitalist sistemin varoluş koşulunu yaratıyor.

Kapitalizmin ücretli kadın emeğini sömürüsü de özgül bir biçim alıyor. Dünyanın hemen her yerinde kadın çalışanlar emek yoğun alanlarda kümeleniyor, aynı işi yaptıkları halde erkek çalışanlardan daha düşük ücret alıyor, yönetici pozisyonlarda çok az temsil edilebiliyor, üstelik iş yerinde mobbinge, tacize ve şiddete maruz kalıyorlar.

Tüm bu baskı ve sömürüye karşı feminist bir politika üretebilmek için kadının emek süreçlerinin bütünlüklü bir analizine ihtiyaç var. Böylesi bir analiz, her özgül alanda kadının ücretli emeğinin ücretsiz hane içi emeği ile birlikte incelenmesini gerektiriyor kuşkusuz. İçinden geçtiğimiz kriz koşulları da kadın emeğini ve kadın istihdamını bir kez daha tartışmaya açıyor. Zira krizin kadın istihdamını nasıl etkilediği, krize karşı alınan tedbirlerin kadınların hane içindeki yükünü nasıl ağırlaştırdığı, krizlerle birlikte güç kazanan muhafazakâr politikaların kadınların hayatını nasıl zorlaştırdığı önemli meseleler olarak karşımızda duruyor.

Kadın emeği hem ataerkil baskının hem de kapitalist sömürünün kesişiminde durduğu için, feminist politikanın ataerkiye ve kapitalizme karşı bir mücadele hattını çizmesi zorunlu hale geliyor. Ayrıca birçok ülkede birbiri ardına patlak veren feminist grevler, kadın emeğini feminist mücadelenin merkezine taşıyor.

Bu sayının kadın emeğinin günümüz dünyasında taşıdığı özgüllükleri, kadın emeğine yönelik dolaylı / dolaysız politikaları, emek süreçlerinde kadınların yaşadığı sorunları tartışmaya kapı aralamasını umut ediyoruz.”

Feminist Politika ve Kadın Emeği ana temalı 52. Sayının ana temayla ilgili makaleleri şöyle:

Kapitalizm ile Ataerkinin Kesişiminde Kadın Emeği / GüInur Acar Savran – Melda Yaman

İşgücü Anketlerinden Türkiye’de Ücretli-Ücretsiz Kadın Emeği Üzerine Gözlemler: 2008 Krizinin Etkileri – Senem Oğuz

Kesişimsellik ve Tarihsel Materyalizm: Farklı Tâbiyet Formlarının Bütünlüğü Sorunu Sinem Uz – Cihan Özpınar

Müştereği Kuran Emek: PatriyarkaI-NeoIiberaI Emek-Değer İlişkilerinde Çatlaklar – Demet Bolat

Atölyeden Eve: Fason Üretimin İki Ucundaki Kadınların Sömürü Güçlenme İkilemi – Cansu Tekin

Kapitalist Ataerkinin Ablukasında Kadınların Sınıf Deneyimleri: İzmir Konfeksiyon Sektöründe Üretim Süreçlerinin ve Gündelik Hayatın Cinsiyetçi Yapısı – Ayşe Arslan

Feminist Laboratuvarda Bilim, Emek ve Politika – Duygu Kaşdoğan

Ataerki ve Din Kıskacında Göçmen Bakım Emeği – Gaye Yılmaz

53. Sayı Sunuş’unda İstanbul Sözleşmesi’ne sahip çıkan kadın mücadelesine özel bir vurgu yapılıyor:

“Bu sayıda, feminist politikanın merkezine yerleştirdiğimiz ücretli ve ücretsiz kadın emeğini farklı boyutlarıyla ele alıp inceleyen yazılarla bir kez daha tartışmaya açıyoruz. Kadın emeği feminist politikanın merkezinde yer alıyor çünkü ataerkil sistemin başlıca yeniden üretim mekanizmalarından biri, kadınların hane içindeki emek süreci.

İçinden geçtiğimiz kriz ve pandemi koşullarının yükünü̈ esas olarak hiç kuşkusuz kadınlar “üstleniyor”. Üstelik kadınların gittikçe ağırlaşan iş ve bakım yüküne artan erkek şiddeti de eşlik ediyor. Dileriz elinizdeki sayı bu güç koşullarda kadın emeğinin çeşitli veçhelerini biraz daha görünür kılmaya hizmet eder. Kapitalizme ve ataerkiyle karşı mücadelede feminist politikanın nedenli vazgeçilmez olduğunu bir kez daha gözler önüne serer. Ve dileriz, İstanbul Sözleşmesi’nin feshine, erkek şiddetine ve kadın cinayetlerine hep birlikte “HAYIR” diye haykırmanın önemini, örgütlü̈ mücadelenin gücünü̈ biz feministlere bir kez daha hatırlatır.”

Feminist Politika ve Kadın Emeği ana temalı 53. Sayının ana temayla ilgili makaleleri şöyle:

Toplumsal Yeniden Üretim Birleşik Bir “Feminist” Teori? – Melda Yaman

Gündelik Deneyimler Üzerinden Türkiye’de Kadın Emeği ve Borçluluk – Pelin Kılınçarslan

Domatesler ve Aileleri: Bağımlı Bir İlişkinin Hikâyesi – Emine Erdoğan

Soylulaştırma, Yeniden Uretim Krizi ve Cinsiyet: Tarlabaşı’nda Yaşayan ve Çalışan Alt Sınıftan Kadınların Soylulaştırma Deneyimleri – Bahar Sakızlıoğlu

Forum Feminist Dava Takibi: Kadın Dayanışması Yaşatır! – Yasemin Özgün (Praksis), Ayşe Zilan, Betül Çetin, Neriman Ersin, Perihan Meşeli, Selmin Cansu Demir

52. ve 53. sayılarımız *dipnot sitesinden edinilebilir.