Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde Türkiye’nin insani ve kalkınma amaçlı yardımları sade bir dizgi, görkemsiz bir tasarıma karşın büyük bir coşkuyla aktarılıyor:
“Türkiye ayrıca, BM Güvenlik Konseyinin ilgili kararları çerçevesinde, BM yardım ajanslarının Suriye’ye yönelik sınır ötesi insani yardım sevkiyatlarına 2014’ten bu yana destek sağlamaktadır… Temmuz 2022’de görev süresi uzatılan sınır-ötesi insani yardım mekanizması, 2642 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararı temelinde hayata geçirilmektedir. Cilvegözü sınır kapılarımızdan yapılan yardımlar, Suriye’ye yönelik tüm sınır ötesi insani yardımların tamamını teşkil etmektedir.”
Bu yardımların Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı kapsamında olduğuna değinilirken, aynı zamanda Suriye devleti onayıyla gerçekleşebildiğine dair bir ibare ya da yardımların gittiği bölgenin nasıl bir yönetim altında bulunduğu metinde yer almıyor. Sansür uluslararası insani yardıma dair prosedürleri anlaşılmaz kılmak için de devrede dense yeridir.
BM yardımları dışında dikkate değer bir miktarda aktarım Türkiye devletinin organizasyonu ile Suriye’de selefi cihatçıların kontrolündeki bölgelere yapılıyor. Devlet uzantılı yayın organlarında düzenli bir biçimde verilen haberlerdeki ifadelere bakılırsa cihatçıların kontrolündeki bölgede değil de bütün Suriye’de yaşayan milyonların iç savaş sırasında başlayıp artarak devam eden miktarda destek gördüğünü ve Türkiye’nin yönetenlerinin dertlere deva olduğunu dahi sanabilirsiniz. Durumu biraz daha ayrıntısıyla aktarmak elzem. Çünkü bu yardım mekanizması AKP’nin önceki dönemlerinden farklı. Yardımın gittiği yerdeki politik yapılanma ve uzantıları da öyle.
AKP dönemlerinde atılım ve odak değişimi
Türkiye’nin insani gelişme ve kalkınma odaklı yardımları ilk atılımını yaptığında (2000’lerin sonu ve erken 2010’lar) odak coğrafya Sahra-altı Afrika ve kayda değer Müslüman nüfusun yaşadığı Afrika ülkeleri idi. Bu ülkelere yapılan yatırımlara bir topyekûn seferberlik havasının eşlik ettiğini ve kazanılan tecrübenin sonraki programlara yansıdığını tahmin etmek mümkün. Aynı zamanda Türkiye’nin yardımlarını artan ticaret hacminin ve farklı doğrudan yatırımların takip ettiği, bu minvalde Türkiye’nin alışıldık paterne oturduğu söylenilebilir.
Ancak örneği ilginç kılan husus 2010’ların ikinci yarısında odak coğrafya ve aktörler bakımından çarpıcı bir değişimin gözlenmesi.
OECD’den aldığım yardım verilerine göre Türkiye’nin 2013 sonrasındaki insani yardım ve kalkınma amaçlı aktarımlarının yüzde 85 civarında bir kısmı Suriye’ye gidiyor. Bu sınıflandırma dikkatli okuyucuyu yanıltmayacaktır. Suriye’ye giden yardımlar, Suriye devletine ve Kürtlere karşı aynı anda savaşan selefi cihatçılara (son dönemde aldığı adla Suriye Kurtuluş Hükümeti kontrolü altındaki bölgeye) gidiyor. Kısa bir parantez açarak ekleyeyim: Alper Gezeravcı’yı uzaya gönderme maliyetine odaklananların, bunun yüz katı kadar bir aktarımın (zaman içinde değişmekle birlikte yılda 5 ila 8 milyar dolar arasında gezinen bir toplam) esasen devlet eliyle cihatçıların kontrolündeki bölgelere ve selefi cihatçılara yapıldığını unutması Türkiye’deki tartışma ortamının ve otoriter sansürün yansıması olsa gerek.
Türkiye’nin yardımları içinde cihatçı yapılanmaların denetimindeki yerlere ayrılan paydaki sıçrama o kadar çarpıcı ki 2013 sonrasını alışageldik yardım – artan ticaret ve yatırım – etki alanının genişlemesi dizgesi üzerinden okumak mümkün değil. Burada askeri güç inşasını desteklemek üzere seferber edilmiş devlet güdümlü destekler toplamından, operasyonel kılınmaya çalışılan ve Türkiye devletinin 2018 tarihli kendi kararlarıyla terör örgütü ilan ettiği bir yapılanmanın güdümünde bir bölgeye yapılan aktarımlardan bahsediyoruz. Ticaret ya da yatırım, İslamcı üslerin orada kök salması önceliği yanında daha önemsizleşiyor.
Aktörlerin değişimi
Türkiye’yi ilginç kılan bir diğer husus seferberlik aktörlerinde 2010’larda görülen hızlı değişim. AKP’nin 2000’lerde desteklediği Gülen Cemaati okullarından, AKP ortağı cemaatlerin sivil toplum yapılanması adı altındaki örgütlenmelerine uzanan bir ağın parçası olduğu yardım örgütleme işinin son 10 yılda hızlı biçimde Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) altına çekilmesi ve deyim uygun düşerse arındırılıp devletleştirilmesi deneyimleniyor. Gülen okullarının yerini Maarif Vakfı okullarının alması, yeni insani yardım derneklerinin kurulması ve yardım sektörünün 2016 darbe girişimi öncesi ve sonrasında hallaç pamuğu gibi atılması not edilmeli. Kısacası 2010’larda aktörler de değişiyor.
2010’lar sonuna doğru meyvelerini veren yeniden devletleştirme, Suriye’deki yardım organizasyonunun bu dönem zarfında farklı biçimde gerçekleşmesine de destekçi oluyor. Bu yeniden örgütlenme ve İdlib odağının jeostratejik yansımalarına şimdi gelebiliriz.
Neden önemli?
Geçtiğimiz yıl (elbette ondan önceki yıllarda da) İdlib’deki yapılanmanın tasfiyesine yönelik İran ve Suriye kaynaklı önerilerin Türkiye tarafından reddedildiğini biliyoruz. Milli Savunma Bakanı’nın açık ifadesiyle Türkiye’ye göç edebilecek 5 milyon kadar Suriyeli’nin düzensiz göçü veya muhtemel mülteci statüsüne kavuşmasını engellemek için Türkiye İdlib’deki yapılanmayı berkitmeye devam ediyor, elbette yardımlara da. Savunma Bakanı’na bakılırsa selefi cihatçılar ve Suriye devleti anlaşana kadar yardımlar ve askeri destek devam edecek. Böyle bir imkân bulunmadığına göre esasında büyük bir alt üst oluşla güç dengeleri değişene kadar deniliyor.
Çeşitli haber sitelerine göre çatışmalar sırasında ve sonrasında (Suriye devletinin Suriye Kurtuluş Hükümeti’ni yok etme amaçlı muhtemel bir kara harekâtında) direnci artırmak amacıyla bu bölgeye Türkiye’nin askeri malzeme sevkiyatları gözlemlenebiliyor. Ancak Suriye devletinin egemenlik haklarının başta Arap devletleri olmak üzere uluslararası alanda kısmen yeniden tanınması İdlib’e destek veren Türkiye benzeri devletlerin konumunu orta vadede zayıflatmaya devam edebilir.
Politika yapım süreci açısından hem şiddetin sona ermesini zorlaştıran hem de devletler arasında iç savaş öncesindeki gibi (gel-gitlerle dolu olsa da uluslararası hukuka referans veren bir) ilişki tesisini imkansızlaştıran bu sürecin usulca sonlanması mümkün değil. 2023’te Rusya ve İran aracılığıyla başlatılan Türkiye-Suriye diyalog sürecinin ilerlemediği açık. Sadece Suriye bağlamında devletler arası süregiden çekişmelere odaklananlar ise önemli kısmı atlamış duruyorlar.
O da İdlib’deki politik yapılanmanın ikili bir test alanı sunuyor olması. Bir yanda Suriye Kurtuluş Hükümeti adı altında eski El Kaide parçası olan, uluslararası çeşitli kurumlar ve Türkiye tarafından zamanında terör örgütü olarak nitelenen Hey’et Tahrir el-Şam’ın esnek bir yönetim çerçevesi oluşturma ve Türkiye desteğinden faydalanarak varlığını koruyabilmesi denemesi var. Bu, genel olarak selefi cihatçıların politik stratejileri açısından önümüzdeki yıllarda nasıl bir dönüşüm gerçekleşeceğini belirleyecek bir var olma çabası. Ancak bu çaba diğer yanda Türkiye’nin emperyal hevesleri ile örtüştüğü için süregidiyor.
Türkiye’de başka coğrafyalara insani yardım örgütlenmesinin 2010’larda yeniden devletleşmesi devlet güdümlü bir yatırım ve ticaret etki alanı artışı isteğinin ötesine geçip, yayılmacı bir sıçrama tahtası olarak vazife görecek bir devletçik yaratmaya uzandı. Bu nokta diğer sınama alanını oluşturuyor. İdlib’deki “hükümet” tamamen Türkiye denetiminde olmasa da buradaki yapı Türkiye’nin yeni genişleyici hamlelerine ve adını koyalım uzun vadede daha kapsamlı bölgesel savaşlara kapı açacak girişimlere hazırlık niteliği taşıyor.
Yazının başlığı 10 yıl kadar önce televizyonda irredentizm hayallerini sayıklamış bir meczuptan. Bu sayıklamaların Türkiye dış politikasında ve insani yardım örgütlenmesinde etkili olmadığını söyleyemiyoruz. Ancak dahası var. Emperyal hevesler omurgasız bir işbitiricilikle, her masada varız hülyalarıyla kol kola yürüdüğü gibi, hak ihlallerinin simgesi devlet stratejilerini tekrar ve onlara öykünmekle de derinleşiyor. Gazze’ye insani yardım götüren öncü ülkelerden olmakla övünenlerin, İsrail devletinin icraatlarına dair içi boş gösterilerin ötesine geçememeleri sadece ticari bağlantılarla ilgili değil. Daha genel bir çerçeveden bakacak olursak teröre karşı önleyici müdahale söylemini sahiplenen ve bölgesel savaşlara hazırlanan devletlerin katliamcı İsrail devleti ve politikalarına karşı uluslararası alanda eli bomboş duruyor.
Bu yazı, daha önce Gazete Duvar’da yayınlanmıştır.
Görsel, TİKA tanıtım görselidir.
Ali Rıza Güngen
Siyaset Bilimci, araştırmacı ve çevirmen. Borç yönetimi, finansallaşma, Türkiye siyaseti, devlet bankaları ve küresel Güney alanlarında araştırmalarda bulunuyor. 2013 yılında Türk Sosyal Bilimler Derneği’nin Genç Sosyal Bilimci ödülüne ve Behice Boran Özel Ödülü’ne layık görüldü. Türkiye'de üniversitelerde çalışması yasaklandığı için Kanada'da okutman ve araştırmacı olarak çalışıyor.
Game World online https://games-online-eg.com the latest online gaming news, game reviews, gameplay, ideas, gaming tactics and tips. The most popular and amazing games and get ready to become the leader in the online gaming world!
how can i get accutane
Ищете бесплатные турецкие сериалы в высоком качестве? Сайт turkishclub.tv предоставляет вам такую возможность! Здесь вы найдете лучшие сериалы всех жанров и годов выпуска, доступные для просмотра без рекламы. Наш сайт позволяет наслаждаться любимыми сериалами бесплатно, не тратя время на регистрацию и подписки.
На turkishclub.tv представлена обширная коллекция турецких сериалов, которые можно смотреть онлайн в любое удобное время. Присоединяйтесь к тысячам зрителей, выбирающих лучшее качество и удобство. Откройте для себя мир турецкого кинематографа с turkishclub.tv и наслаждайтесь просмотром бесплатно!
amoxicillin prescription cost
buy toradol online no prescription
diflucan 750 mg
baclofen online
how much is dexamethasone
amoxicillin 825 mg
Thank you for great article. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Everything is very open and very clear explanation of issues. was truly information.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
The Dota 2 website https://dota2-ar.com provides the most detailed information about the latest game updates, tournaments and upcoming events. We have all the winning tactics, secrets and important guides.
dexona 0.5 mg price
purchase advair from canada
renova tretinoin cream
amoxicillin 875mg cost
buy generic viagra online usa
diflucan 150 tablet
Hi, just required you to know I he added your site to my Google bookmarks due to your layout. But seriously, I believe your internet site has 1 in the freshest theme I??ve came across.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for great content. Hello Administ. Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Everything is very open and very clear explanation of issues. was truly information.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for great information. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Nice article inspiring thanks. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
lasix 150mg
Nice article inspiring thanks. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you great post. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
furosemide drug
accutane 10 mg discount
how to get diflucan over the counter
cost ciprofloxacin 500mg
how can i get doxycycline over the counter
amoxicillin 500mg canada
diflucan medicine pill
advair 115 mg
baclofen 5 mg india
generic baclofen 10 mg
After all, what a great site and informative posts, I will upload inbound link – bookmark this web site? Regards, Reader.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for content. Area rugs and online home decor store. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you great post. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
zovirax capsule
generic retin-a micro
furosemide pharmacy
Окна и балконы Иркутск fod38.ru
По запросу пластиковые двери иркутск мы непременно Вам поможем. Окна от нашей фабрики являются экологичными, так как в них не содержится свинец. После установки, в комнате будет тихо и спокойно, а также безопасно для детей, ведь мы делаем ручки с замком. Все стекла с защитой от ультрафиолета, а ещё их просто мыть, комфортно проветривать и красиво на них смотреть.
lasix 40 mg price
lioresa without prescription
buy doxycycline 100mg uk
diflucan 150 mg medication
combivent respimat instructions
diflucan 50mg capsules
bactrim
furosemide 500mg tablets
purchase glucophage
buy amoxicillin 500mg online
diflucan 400mg
baclofen 40 mg price
azithromycin 500 mg tablets
Всем привет! Устали от отказов и долгих проверок? Заходите к нам в канал – здесь вы найдете подборку МФО, которые дают займы без лишних вопросов и с минимальными требованиями. Мы каждый день обновляем список, чтобы вы могли выбрать самое выгодное предложение. Быстрые займы, удобные условия и никаких скрытых комиссий – все это ждет вас у нас. Присоединяйтесь!
finpecia online india
dexamethasone cost canada
وکیل کیفری https://lawyerrezaabdolmohammad.com/criminal-lawyer/
dexamethasone 2
bactrim otc
Whoa! This blog looks exactly like my old one! It’s on a totally different topic
but it has pretty much the same layout and design. Outstanding
choice of colors!
I know this website offers quality depending posts and extra information,
is there any other website which offers these information in quality?
Thank you for great information. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
diflucan tablets price
retin a price in canada
Good info. Lucky me I reach on your website by accident, I bookmarked it. Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
acyclovir prescription online
buy accutane canada
provigil no rx
retin a where to buy canada
After all, what a great site and informative posts, I will upload inbound link – bookmark this web site? Regards, Reader.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
tretinoin gel online india
provigil 100 mg tablet
metformin canada over the counter
albuterol tablets price
furosemide price comparison
Thank you for great content. Hello Administ. Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for great article. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
After all, what a great site and informative posts, I will upload inbound link – bookmark this web site? Regards, Reader.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for great content. Hello Administ. Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Good info. Lucky me I reach on your website by accident, I bookmarked it. Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
I really love to read such an excellent article. Helpful article. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
tamoxifen brand name in india
tretinoin over the counter mexico
Thank you great post. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for great article. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Hi, just required you to know I he added your site to my Google bookmarks due to your layout. But seriously, I believe your internet site has 1 in the freshest theme I??ve came across.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for content. Area rugs and online home decor store. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
After all, what a great site and informative posts, I will upload inbound link – bookmark this web site? Regards, Reader.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
vermox tab 100 mg
retin-a cream 0.1
advair 2017 coupon
lasix water pill 20 mg buy no prescription
amoxicillin 500mg capsule price
where can i order retin a online
buy zovirax cream online without prescription
Hi, just required you to know I he added your site to my Google bookmarks due to your layout. But seriously, I believe your internet site has 1 in the freshest theme I??ve came across.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Everything is very open and very clear explanation of issues. was truly information.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you for content. Area rugs and online home decor store. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Nice article inspiring thanks. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Hi, just required you to know I he added your site to my Google bookmarks due to your layout. But seriously, I believe your internet site has 1 in the freshest theme I??ve came across.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Thank you great posting about essential oil. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Чтобы реализовать катаракта операция заходите к нам. Мы расположились по адресу г. Ижевск, ул. Ленина, д. 101. Режим работы с понедельника по пятницу с 9:00 до 16:00, после 16:00 можно прийти, заранее оформив запись или по субботам и воскресеньям.
Thank you for great article. Hello Administ .Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
Hi, just required you to know I he added your site to my Google bookmarks due to your layout. But seriously, I believe your internet site has 1 in the freshest theme I??ve came across.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
dexona 8mg tablet
Everything is very open and very clear explanation of issues. was truly information.Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
accutane for sale australia
Nice article inspiring thanks. Hello Administ . Seo Paketi Skype: By_uMuT@KRaLBenim.Com -_- live:by_umut
buy glucophage 500mg
baclofen cost uk
baclofen 10mg tablet
nolvadex 10mg price
price of albuterol
lasix water pills for sale